by पितृ पक्षात अमावस्या तिथीला विशेष महत्त्व आहे. पितृ पक्षातील शेवटचा दिवस सर्वपित्री अमावस्या म्हणून ओळखला जातो.
अनंत चतुर्दशीला गणेश विसर्जन झाल्यानंतर त्याच्या दुसऱ्या दिवसापासून पितृपक्ष सुरू होते. पितृपक्षात तिथीनुसार श्राद्ध विधी करतात. पितृपक्षात सर्वपित्री अमावस्येला विशेष महत्त्व आहे. ही श्राद्धाची सर्वात महत्वाची आणि शेवटची तिथी आहे. भाद्रपद महिन्यातील अमावस्याला सर्वपित्री अमावस्या म्हणतात. या दिवशी अशा सर्व पितरांचे श्राद्ध केले जाते जे अमावस्येला मरण पावले किंवा ज्यांची मृत्यू तारीख माहित नाही. पितृपक्षात पितरांचे श्राद्ध करता येत नसेल, तर पितृदोष टाळण्यासाठी सुद्धा या अमावस्येला श्राद्ध करता येते.
पितृ पक्षाच्या काळात पितर पृथ्वीवर येतात असे मानले जाते. यामुळेच या काळात श्राद्ध आणि तर्पण विधी केले जातात. सर्वपित्री अमावस्येला महालय अमावस्या, पितृ अमावस्या किंवा पितृपक्ष अमावस्या असेही म्हणतात. या दिवशी पूर्वज पृथ्वीला निरोप देतात.
सर्वपित्री अमावस्येच्या दिवशी कोणत्या पितरांचे श्राद्ध केले जाते –
पंचांगानुसार, अमावस्या तिथीला अमावस्या तिथी, पौर्णिमा तिथी आणि चतुर्दशी तिथीला मृत्यू झालेल्या पितरांचे श्राद्ध केले जाते. जर एखाद्या व्यक्तीला असलेल्या तिथीला श्राद्ध करायला जमत नसेल, काही अडचण असेल तर तो अमावस्या तिथीला श्राद्ध करू शकतो. अमावस्या तिथीला श्राद्ध केल्याने पितरांचा आत्मा प्रसन्न होतो असे मानले जाते. ज्या पितरांची मृत्यु तारीख माहित नाही त्यांचे श्राद्धही अमावस्या तिथीला करता येते.
सर्वपित्री अमास्येला काय करावे??
अमावस्येच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून आंघोळ करून शुभ्र वस्त्रे परिधान करावीत. यानंतर पितरांचे स्मरण करून सूर्याला अर्घ्य अर्पण करून त्यांचे श्राद्ध करावे. अमावस्येला खीर पुरी आणि भाजी करा. यानंतर, आपल्या पूर्वजांचे स्मरण करा आणि त्यांना जेवण करून घ्या अशी प्रार्थना करा.
धार्मिक महत्त्व: सर्व पितृ अमावस्येला खूप धार्मिक महत्त्व आहे, कारण हा एक दिवस आहे जेव्हा हिंदू मानतात की त्यांच्या पूर्वजांचे आत्मा त्यांच्या वतीने दैवीकडे मध्यस्थी करू शकतात . व्यक्तींसाठी त्यांच्या पूर्वजांकडून आशीर्वाद, क्षमा आणि मार्गदर्शन मिळविण्याची ही एक संधी आहे.
